زبان و گویش و گروه های قومی

زبان و گویش

زبان مردم سهروفیروزان فارسی روان و سلیس با لهجه نزدیک به اصفهانی است و فاقد گویش خاصی است. البته با توجه به شرایط جغرافیایی و معیشتی بعضی از اصطلاحات با اندک تغییر نیز در بین آنان رایج است.

گروه های قومی

اگرچه سهروفیروزان حوادث بسیاری را پشت سر گذاشته و بارها به دست حاکمان مختلفی افتاده و حتی بر سر تصرف آن جنگ ها رخ داده، اما تغییر قومی در آن صورت نپذیرفته به استناد سنگ مزارها و آثار مکتوب و مضبوط و تیپ شناسی و زاد و ولد بالا و فامیل های موجود در آن به جز پذیرش تعدادی از سادات از ناحیه مبارکه، مهاجری دیگر نپذیرفته و حداقل از دوره صفویه به این سو بیشتر مهاجر فرست بوده نه مهاجر پذیر.

در دوره های پیشین نیز در حالی که در نزدیکترین فاصله آن یعنی پیربکران تعدادی یهودی زندگی می کردند و یا در حداقل یازده نقطه لنجان ارامنه می زیستند.

در سهروفیروزان به طور نسبتا خالص پارس ها به سر می بردند و عمدتا قومیت آنان حفظ شده است.  

بازی و سرگرمی سهروفیروزانی ها

از بازی های قدیمی ایام عید، مسابقه تخم مرغ شکنی بوده، هر کسی با تعدادی تخم مرغ رنگ کرده رقیبی برای خویش می جست و با ضربه ای که با تخم مرغ رنگی اش روی تخم مرغ دیگری می زد، تخم مرغی که می شکست را در اختیار فردی که تخم مرغش سالم مانده بود قرار می داد.

دیگری گوی بازی بود که توپ آن از پارچه و کمی لاستیک تهیه می شده و دو گروه در دو سوی زمینی قرار گرفته و با چوب، گوی را به سوی رقبا در دیگر سوی زمین می فرستادند و طرف مقابل به دفاع برخاسته چنانچه موفق به فرستادن توپ شده و یا آن را می گرفتند، برنده می شدند و بازی همچنان ادامه می یافت.

از دیگر بازی های رایج گردو بازی، آرنگ و رنگ باقالا به چند من، آسیاب لولو، حاج ممدلی بازی و کلاه بردار کرد بوده که اینک همگی جای خود را به بازی های جدید و عمدتا فوتبال داده است. سرگرمی بزرگتر ها نیز  برگزاری شب نشینی ها بوده که ضمن مبادله اخبار و اطلاعات دیده و شنیده شده به خواندن امیر ارسلان، حسین کرد، فلک ناز، حیدر بیک و شاهنامه می پرداختند. 

عباسعلی صناعی، شاعر سهروفیروزانی

شادروان عباسعلی صناعی سهروفیروزانی فرزند ابراهیم، از ایام جوانی به شغل سنگ تراشی روزگار می گذرانید و علی رغم سنی بالغ بر هفتاد سال و ناراحتی جسمانی همچنان به کمک نیروی اراده و پشتکار بر سنگ خارا و سخت، نقوش ماندگار می آفرید. و لحظه ای از عمر گرانمایه خود را به غفلت نمی گذراند.

او دارای طبع شعر بود و دفتری نیز در این خصوص منتشر کرده است. مرحوم صناعی در تابستان 82 به دنبال حادثه ای غیر مترقبه دچار سوختگی شد و به جهان گذران بدرود گفت.

وی چندی قبل از فوت، قطعه زیر را حسب الحال خویش سرود:

 

در طفولیت به مکتب خانه سرگردان شدم

                                     داخـــل صدها نفــر اطفـال بی سامان شدم

اکثرا وقت معلــم در زراعـت می گذشت

                                     سال ها مشغول درس و خواندن قرآن شدم

در بهــار نـوجوانـی سخت بـودم بی سواد

                                      در کفــم پیـدا نمــی گردیــد پـول یـــک مداد

مردوزن درتنگدستی حاصل ازسن خوارگی

                                       در صفــاهان صفـر بــودی وضع وحال اقتصاد

بر دلــــم بسیــار شـوق خواندن اشعار بود

                                       از کتــــاب و دفتــــر و استـاد کــارم زار بــود

بر زمیـن هـر جا بدیدم خط و کاغذ پـاره ای

                                         چــون شفــای درد مـن در طبله عطار بود

می سرودم گاهگاهی پیش خود اشعارناب

                                         گاه گاهی می سرودم نغمه های ناصواب

طبع من الهام شعر از سعدی و حافظ گرفت

                                 می سرودم شعر ها چون مشک و کافور و گلاب

در جوانی سال ها پولی به جیب من نبود

                                          نا تـوان بـودم ولیـکن کس طبیب من نبود

با وجــود بــــی سوادی و فقیـری در جهان

                                       در سرود و شعر خوانی کس رقیب من نبود

در بهــــار زنـــدگی مشمـول بیـکاری شدم

                                         در معادن سال ها مشغول حجاری شدم

ناگهان سیـــل زن و فـرزنـــد دورم را گــرفت

                                           ســــال ها آلـــوده انــــواع بیـماری شدم

باز از شعر و ادب هرگـــــز دلـــم غـافـل نشد

                                            در طـــریق تـرک آن هرگز دلم مایل نشد

می سرودم روز و شب اشعار همچون آفتاب

                                        باز طبعم آنچه من می خواستم کامل نشد

روز تا شب سال ها مشغول حجاری شدم

                                             گــــاه گــــه آلــوده انــواع بیـماری شدم

دخل اندک هم نمی دادی کفاف خرج من

                                           گاه گاهی شامل قرض و بدهکاری شدم

صد هزاران آرزویم سال ها ماندی به دل

                                              پیــش فــرزند و عیالم گاه گردیدم خجل

هیچ گه از شادی دوران لبم خندان نبود

                                               کی توانستـــم بــر آرم پــای آمالم زگل

حق من خوردند و مردند از تقاص روزگار

                                                درد من درمان نشد از انتقام و انتظـار

جسمشان از بیخودی در خاک و گل آلوده شد

                                               بی امان رفتند و از آنها نماندی جز غبار

هیچ میراثی به من از هیچ کس عائد نشد

                                             هیچ کس از مرحمت در کار من وارد نشد

حالتم در زحمت و در تنگدستی می گذشت

                                               کار و بارم از گرفتاری دمـی فاقــد نشــد

شد میسر از طریق جهـــد خـــط بنـــوشتنـم

                                                وز ره لـطف و صفــا اشعــار نیکو گفتنم

گاه بر تن جامه ای می داشتم از جنس خود

                                                 گاه گاهی وصله ها می بود بر پیراهنم

اینک ار هفتاد و یک لختی فزون شد سال من

                                                  بر نیامــــد در جوانــی اندکی آمال من

خویشتن هستم مریض و همسرم باشد مریض

                                         روز و شب پیرانه سر باشد همین اشکال من

ای صناعی هر که خواند سرگذشت این حقیر

                                               گر گدا یا بی نیاز و یـــا کـه شاه و یا وزیر

از خدا خواهد اگر رحمت کنـــد این بنـــده را

                                                خــالقــش یاری کنــد از شر اشرار شریر

کشاورزی در سهروفیروزان

وسعت سهروفیروزان افزون بر مساحت کنونی آن بوده است و یا حداقل به عنوان یک شهر بر مناطق و توابعی سیطره داشته که محل پرورش چهارپایان اهلی اعم از اسب و گاو و همچنین اراضی حاصلخیز کشاورزی بوده، در ناحیه لنجانات که خود از مهمترین بخش های کشاورزی محسوب می شود. کمتر جایی از ویژگی سهروفیروزان برخوردار است، قرار گرفتن بر بستری از خاک های آبرفتی، نزدیکی سطح رودخانه با اراضی کشاورزی، واقع شدن در طول رودخانه و دسترسی نسبتا سهل به آب، مسطح بودن اراضی، شیب ملایم زمین ها نسبت به رودخانه که به عنوان زه کش اراضی عمل می کند، استعداد زمین برای کشت هر نوع محصول اعم از جالیزی، برنج، غلات، حبوبات، اقسام درختان و غیره این ناحیه را از این لحاظ نیز ممتاز گردانیده است. اینک نیز بخش کشاورزی آن با دارا بودن بالغ بر 287 هکتار اراضی زیر کشت بیشترین تعداد اشتغال را به خود اختصاص داده که عمده محصول آن برنج با نوع صدری و پر محصول که از کیفیت بالایی نیز برخوردار است و سپس گندم، جو، باقلا، سیب زمینی، چقندر و از میوه های سر درختی گیلاس، به، سیب و آلو می باشد. تعداد چاه های کشاورزی آن به 31 حلقه نیمه عمق می رسد که در کنار سهم آب رودخانه به کشاورزی این ناحیه رونق می بخشد.

یکی از محصولات کشاورزی این ناحیه در گذشته های نه چندان دور کلوزه بوده که با ایجاد شبکه ای کامل از کارگاه هایی پنبه پاک کنی، رنگرزی، ریسندگی و با بهره گیری از دامداری گسترده علاوه بر تهیه و تامین پوشاک مورد نیاز اهالی عمدتا توسط زنان به فالیبافی را فراهم می نموده  است.

هم اینک نیز نزدیک به 200 واحد دامداری سنتی در محل وجود دارد که بخش قابل توجهی از نیاز بازار محلی و خارج از آن را با محصولات مختلف دامی تامین می نماید، در این میان نقش زنان همچون گذشته که پا به پای مردان در تولیدات اقتصادی موثر بوده اند، قابل اعتناست.

مقبره بابا احمد

در بخش میانی سهروفیروزان و در گوشه ای از قبرستان معروف به شیخ احمد، مقبره ای به ابعاد 7 در 7 از خشت خام با دیوارهای قطور قرار دارد که با گذشت روزگار سقف آن فروریخته و در سال های اخیر هلال کوچکی از ورودی آن تعمیر و نیمه تمام رها شده است. این مقبره به «شیخ احمد» و یا به قول محلی ها به «بُش احمد» شهرت دارد، از او تحت عنوان «بابا شیخ احمد» نیز نام برده شده، در ستون سمت راست ورودی به مقبره شیخ احمد سنگ شکسته ای به صورت قائم در دیوار نصب شده که بر روی آن نوشته زیر قابل قرائت است:

«العلیم وفات مرحوم غفران بن علی قطب فیروزانی غره شهر محرم سنه 1026 هجری»

بر لوح دلم جز رقم مهر علی نیست                                     تا سر زنم از خاک قیامت

و در سمت ستون چپ ورودی مقبره (جهت شرقی) سنگ دیگری قرار دارد که نسبت به سنگ سمت راست قدیمی تر است و بر روی آن نام الله، محمد و آرم کشکول گونه خاص دراویش با آیه ای از قرآن مشحون و شعری با قافیه آمده و همچنین وفات غفران فروزانی بر آن نقش بسته است.

در جانبین مقبره شیخ احمد، جایگاه چهار قبر موقت (دخمه گونه) وجود دارد تا افرادی که وصیت می نموده اند پس از مرگ اجسادشان به عتبات عالیات منتقل گردد، موقتا در این قبرها نگهداری شوند.

در این بنا از آجر نیز همراه با پایه های خشتی و سنگ چین استفاده شده، از آثار کنده کاری و گچ بری و مقرنس به کار رفته در داخل مقبره می توان دریافت که این بنای مخروبه، روزگار با عظمتی به همت پیشینیان داشته است، اگر چه فرزندان آنها امروزه آن را فراموش کرده اند، کف آن از آجر مفروش بوده، دارای چهار درب به چهار سو است و مقبره بابا احمد در میان ساختمان قرار دارد و قبر با آجر و سیمان تعمیر شده است. 

گزارش موقوفه **حاج محمد کاظم وکیل الرعایا** معروف به تپه خاک

(تزئینات خانه وکیل الرعایا)

حاج محمد کاظم سهروفیروزانی ملقب به وکیل الرعایا معروف ترین مصدق و کارشناس امور زراعتی اصفهان بود و از طرف حکومت اصفهان مصدق اراضی بلوک لنجان بوده است. وی با حکومت ظل السلطان پسر ناصرالدین شاه قاجار در اصفهان همزمان بوده و به عنوان کارشناس امور زراعی به رعایت حقوق منصفانه رعایا مشهور بوده است. نامبرده در سال 1319 هجری قمری برابر با 1277 خورشیدی اقدام به وقف یک قطعه زمین به مساحت 12000 متر مربع نمود که حدود چهارگانه آن حدی به نوکن مابین املاک سهروفیروزان معروف به نوکن خندق های مرحوم حاجی سید رضی، حدی به مادی روان، حدی به املاک فیروزان که هر ساله منافع و مداخل این ملک یک دهم را صرف آبادانی خود ملک و مانده آن دو سهم از پنج سهم هزینه مسجد انبیاء، دو سهم از پنج سهم هزینه مسجد چهارده معصوم علیهم السلام، یک سهم از پنج سهم هزینه مسجد بابا محمود که باید صرف روشنایی، تعمیرات و کف پوش آنها گردد. آن مرحوم به جهت حفظ اصل موقوفه پس از تقریر وقف نامه توسط 12 نفر از مشاهیر و عظام محل و منطقه صحت آن را گواهی گرفته که حد پیرامون وقف نامه مشهود می باشد. هم اکنون ملک مذکور تعیین حدود شده و تحت نظر اداره اوقاف و امور خیریه شهرستان فلاورجان اداره می گردد. در چند سال اخیر هیئت امناء مساجد مذکور با همکاری شورای اسلامی و دهیاری سهروفیروزان اقدام به احیاء ملک نموده تا به بهره برداری کامل برسد.

تیرماه 1392 خورشیدی

دهیاری سهروفیروزان

ایثارگران

بدیهی است شهدای سهروفیروزان منحصر به قشر و طبقه خاص نبودند، در این قیام دینی و ملی کلیه اقشار اعم از زن و مرد، پیر و جوان، کم سواد و دانشجو، کارگر و کارمند شرکت داشتند و لذا مطالعه زندگی آنان که توانستند از جان بگذرند و خالصانه با خدای خویش به معامله بپردازند، برای همگان درس های آموزنده ای در بر دارد و لازم است زندگی نامه تک تک این ایثارگران به تمام معنا در کتابی اختصاصی تدوین گردد.

علی ایحال این سایت را با ذکر یادمان آنها عطرآگین کرده ایم و به روح بزرگشان تقدیم می داریم.

مشخصات شهدای سهروفیروزان که در زادگاه خویش آرمیده اند، در قسمت شهدای سهروفیروزان این سایت موجود است.

سهروفیروزان در آستانه تحول

سهروفیروزان با تکیه بر توانمندی های بالقوه و بالفعل خود در کلیه ابعاد بالاخص نیروی انسانی متعهد و تحصیل کرده، در صدد است بار دیگر جایگاه فراموش شده خود را در تاریخ باز یابد. مشکلات و محدودیت ها و تنگ نظری ها را در هم نوردد و آنچنان نظام شهری ایجاد نماید که دیگر حوادث زمانه را یارای افت و اضمحلالی در آن نباشد و این ممکن نیست مگر آنکه با کمک عقل جمعی و با استفاده از نظرات کارشناسانی که خود بالقوه داراست، آن را عملی سازد. در این راه خیزهای بایسته را برداشته و تقریبا زیرساخت های لازم را از هر جهت فراهم آورده و اگرچه در درون بر همت و تلاش ساکنانش که چنین اراده کرده اند استوار است و سپس به امید مهاجرانش که آنچنان به زادگاه خود عشق می ورزند و در هر فرصتی با گرد آمدن در خانه پدری خویش آن را از فراموشی در می آورند متکی است، اما همت دولتمردان را نیز از بیرون می طلبد که به یاریش برخیزند و سرمایه ها را به گونه ای در آن هدایت کنند تا بتواند اراضی حاصلخیزش را حفظ کند و ضلع شرقی زیبایش را در ساحل زاینده رود با بیشه زارهای جاذب، حافظ محیط زیست و جلب توریست قرار دهد و این روستای کبیر کنونی که از هر لحاظی مستعد تبدیل شدن به شهری خود کفا و تولیدی در فرداست و هم اینک در دل لنجان به واسطه گذشته دیرین و آثار تاریخی و همچنین جاذبه های طبیعی چون ساحل، کوه، رود، مزارع و بیشه زارها که مانند دری گران بها می درخشد و می تواند راهی میان بر به سوی شهرستان های مبارکه و لنجان باشد، استعداد تبدیل شدن به محل تولیدات لبنی، بسته بندی کالا های مختلف با توجه به شهرک های صنعتی اطراف، مرکز ای تی و تولیدات نرم افزاری در استان، محل تولید اقسام فرآورده های برنجی شامل کیک و کلوچه و دیگر فرآورده های صنعتی شود و چنانچه شانس یارای آن باشد از یک دانشکده هنر نیز برخوردار گردد و سپس گام های بعدی را به سوی پیشرفت و توسعه برداشته، جایگاه درخوری در سطح محلی و ملی یابد که زیبنده آن است.

پل بابا محمود سهروفیروزان

در بین پل های قدیمی لنجان، پل بابا محمود متعلق به قرن هفتم و دوره مغول از قدمت بیشتری برخوردار است در عین حال پذیرفتن آن به این شکل قدری مشکل به نظر می رسد، زیرا رودخانه ی زاینده رود تقریبا لنجان را به دوقسمت تقسیم می نماید و هر دو سوی رودخانه دارای امکاناتی بالقوه و بالفعلی بوده اند که ساکنان آن می توانسته اند از نعمات و امکانات ناشی از آن برخوردار شوند، مضافا اینکه رودخانه اگر فصول کم آبی داشته، فصول پرآبی نیز داشته است، مزید بر آن یکی از راه های مهم جنوب و غرب نیز از لنجان عبور می کرده و این در حالی است که منطقه لنجان قبل از اسلام نیز مسکون بوده، در این صورت نمی توان پذیرفت که ساکنان دو سوی رودخانه با هم مراوده نداشته اند و برای انجام آن فرسخ ها راه را می پیموده اند تا این مراوده برقرار شود، بنابراین منطقی ترین راه این است که گفته شود، پل بابا محمود از گذشته های دور چون دیگر پل ها که در بعضی از نواحی رودخانه وجود داشته در دوره های مختلفی بالاخص با برخورداری از همت افراد خیر و نیکوکار فرصت تعمیر اساسی یا بخشی از آن فراهم گردیده، مثلا آیا می توان باور کرد در دوران سلجوقیان خصوصا دوره ملک شاه که اصفهان و لنجان رویه آبادانی می نهد و مورد توجه قرار می گیرد و راه جنوب غربی از این منطقه می گذرد و اهمیت بسیار می یابد و در نزدیکترین فاصله با سهروفیروزان فعالان اسماعیلی در قلعه بزی جای می گیرند هیچ پلی بین سمت غربی و شرقی رودخانه وجود نداشته باشد؟

متاسفانه از ویژگی های تاریخ ایران همین عدم توجه توسط حاکمان در گذشته بوده، بهترین آنان در شرایط کارآمدی گویا، وظیفه ای جز برقراری امنیت نداشته اند تا شاید بتوانند مالیات بیشتر و بهتری دریافت کنند و به همین دلیل عدم تداوم و استمرار و تکامل امور و پدیده ها دیگر ویژگی تاریخ ما شده، علی ایحال پل معروف بابا محمود پس از پل شهرستان دومین پل قدیمی بر روی زاینده رود محسوب می شود.

پل بین روستای کرافشان و اراضی زراعی سهروفیروزان قرار دارد. آقای محمودیان در کتاب زاینده رود وجه تسمیه ی آن را در این می داند که بانی پل بابامحمود، پدر محمد اشترگانی، منشی مخصوص الجایتو و سپس ابوسعید بوده، همان کسی که مسجد اشترگان را تعمیر کرده و خواجه فرج الدین ملقب بوده و آقای مخلصی در کتاب پل های قدیمی ایران اعتقاد دارد به وسیله محمدبن محمودبن اشترگانی ساخته شده و چون در باغ بابا محمود قرار داشته به پل بابا محمود مشهور شده است.

این پل در زمان صفویه و سپس یک بار نیز توسط اداره راه تعمیر شده است و از این لحاظ به باغ محمود نیز معروف است که در محل باغ محمود از دهات گرکن لنجان واقع شده است.

طول پل به 70/152 متر و عرض آن از ابتدا تا انتها متفاوت بوده و از 80/4 تا 5 متر متغیر می باشد و دارای 15 دهنه است که اندازه دهانه ها به ترتیب از شرق به غرب 8/45، 4/6، 10/6، 20/32، 6/6، 5/6، 85/6، 5/6، 20/5، 21/4، 47/4 متر است. اختلاف دهنه ها مربوط به تعمیرات پل است و مسلما در موقع ساختمان اولیه پل دو فرم دهانه با دو اندازه بیشتر برای پل در نطر نگرفته بودند، پلان 15 چشمه ای پل بابامحمود با تاق جناغی و دهلیزهای بلند و باریک بر روی پایه ها، آب بر های نیم دایره که در پایین سنگی است و بر روی آنها آجر و ساروج به کار رفته، فاقد تزئینات است و به شماره 634 ثبت تاریخی شده، البته در دهه های اخیر در راستای پاسخگویی به کثرت تردد و رفع ترافیک و از سوی دیگر ضرورت حفظ این اثر ملی در مجاورت آن پلی بتنی احداث گردیده است.  

شهید محمود ابراهیمی

شهید محمود ابراهیمی فرزند محمدعلی 

طلوع: 1343

غروب: 1361

رقابیه

مجید ابراهیمی برادر شهید: بارزترین خصوصیات محمود اخلاق بسیار خوب و نیکش بود. خیلی با وقار و متین بود. ارتباط خویشاوندی و صله ارحام به جا می آورد. با همه گرم و خود جوش بود. رفتار پر جذبه ای داشت و در حل مشکلات خانوادگی تا حد توان کوشا بود. به خاطر اخلاق پسندیده اش همه فامیل دوستش داشتند. یار و مددکار همه بود و بسیار هم دل نازک بود. یادش بخیر، که خوبی هایش هیچ گاه از نظرمان دور نمی شود.

فرازی از وصیت نامه این شهید: من عقیده دارم کسی که به شهادت عشق نورزد هیچ ندارد. خدا را شاهد می گیرم که تا به حال هر کاری که انجام داده ام فی سبیل الله و فقط به خاطر رضای خدا بوده است. البته من لیاقت آن را نداشته ام که کار بزرگی در راه اسلام انجام دهم، شاید ریخته شدن خونم بتواند باعث کاری در راه خدا شود.

در یکی از نامه های ایشان چنین نوشته شده: این انقلاب اسلامی بود که ما جوانان را از فساد باز داشت و درس انسانیت به ما آموخت و لباس رزم بدی ها و پلیدی های ما را پوشاند و عزت و شرف و استقلال را به ما برگردانی. پس مبادا اجازه دهیم کسی بر علیه جمهوری اسلامی یا بر علیه امت مبارز تعدی نماید. تنها با حفظ این نظام است که میتوان انقلاب را تداوم بخشیم و تقدیم نسل های بعد کنیم.

نظرات همشهریان

خانم ف. وکیلی

سلام باعرض خسته نباشید به همولایتی ها تقریبا نزدیک به 20سال از عمر خود را دراین روستا گذراندم واکنون ساکن مکانی دیگرم امروز اتفاقی پس اززدن نام روستایم از سردلتنگی ویا یادآوری خاطرات گذشته به این سایت رسیدم کمال تشکر را دارم به خاطر همتی که به کار بردید برای شناساندن این روستا اما این به تنهایی کافی نیست مطالب سایت برای بیان سابقه تاریخی وارزشهای این روستای زیبا مخصوصا شهدا بسیار اندک است
تلاش وهمت بیشتری را می طلبد.باتشکر
موفق باشید

 

وکیلی

با سلام خدمت همشهریان گرامی .

خواستم تشکر کنم از مردم عزیز سهروفیروزان به خاطر شرکت در نماز باشکوه عید سعید فطر.

 

زاهدی

سلام. آیا کنار پل بابا محمود رفتید؟ طرف کرافشان چه زیبا گلکاری شده! خواهش می کنم از مسئولین که فضای سبز طرف سهروفیروزان را نیز درست کنند.

 

علی صابری

سلام همولایتی

راستش من تازه با این وب آشنا شدم و به نظرم در میان انبوه وب های سهروفیروزان،  این وب بهتر باشه. امیدوارم در مورد شهدا بیشتر بنویسید که واقعا حق گردن همه ما  سهروفیروزانی ها دارند. بازهم از شما متشکرم.

کوشک مکان تاریخی در سهروفیروزان

در جهت دیگر سهروفیروزان، سمت جنوب شرقی مشرف به طاد و قلعه بزی و در مسیر راه های خروجی و در دامنه کوه، قلعه ای قرار دارد که آثار گلین آن هنوز باقی است. این قلعه که تحت عنوان کوشک نامیده می شود وجه تسمیه با مسمایی دارد، زیرا علاوه بر مرتفع بودن، اطراف آن را باغ ها و کشتزارها پوشانده بوده است.

محلی ها اعتقاد دارند که در آغاز اسلام از این محل به عنوان عبادتگاه و سنگر مسلمانان استفاده می کرده اند.

امامزاده شاه ابوالقاسم سهروفیروزان

در انتهای شهر قدیم فیروزان و در کنار رودخانه مزار امامزاده ابوالقاسم علیه السلام قرار دارد. بر اساس اطلاعاتی که تحت عنوان شجره نامه ی وی حجه الاسلام حاج شیخ علی فلسفی ( لطفی زاده ) با استفاده از منابع آستان قدس رضوی جمع آوری نموده به نقل از صفحه 98 کتاب مهاجران آل ابوطالب نوشته ی آقای سید ابراهیم طباطبا آورده:

ابوالقاسم علی بن زید بن حسن بن جعفر بن محمد السلیق بن عبدالله بن محمد بن حسن بن الحسن بن الحسین الاصغر بن علی بن الحسین علیهم السلام در استان اصفهان دفن گردیده و آن حضرت نقیب اصفهان بوده و در سال 418 هجری وفات یافته و همچنین در فهرست آمار بقاع متبرکه سازمان اوقاف و امور خیریه آمده، امامزاده ابوالقاسم در سهروفیروزان لنجان دفن گردیده است.

ساختمان امامزاده از خشت خام و گل رس ساخته شده است و در دوره های مختلف بخش هایی به آن اضافه گردیده و بعضا نمای آجری دارد، تنها کتیبه ی موجود در امامزاده متعلق به سال 1204 هجری است. گنبد امامزاده هرمی شکل با ساقه ی هشت گوش است. در مجموع نوع معماری امامزاده ایلخانی است و در دوره های صفوی، قاجاریه و متاخر تغییراتی در آن ایجاد شده، قرائن موجود گویای وجود حمام، بازار،‌ قبرستان، چاهها، باغ ها و دیگر ملحقات و اضافاتی در اطراف و اکناف امامزاده بوده که به مرور زمان و به تدریج نخریب شده، اگر مرقد را نقطه مرکزی بنا قرار دهیم، ظاهرا به صورت چهار ایوانی بوده اگر چه اکنون دو ایوانی است. حدود 50 سال پیش گنبد امامزاده تخریب شده که آن را با آهن سفید بازسازی کرده اند و از حدود 20 سال پیش با حذف آهن کاشی هایی با زمینه ی لاجوردی و مشحون به آیات قرآن و اسامی ائمه علیهم السلام نصب نموده اند. در داخل حرم نیز با ازاره، سنگ های مرمر و کاشی های منقش به آیات قرآن و مقرنس های ساده تزیین گردیده، در مجاور حرم جایی که به عنوان زائر سرا قرار می گرفته سنگابی از جنس سنگ پارسی وجود دارد که به دوره ی ناصرالدین شاه تعلق دارد و توسط حسن خوانسارکی وقف حضرت ابی عبدالله علیه السلام شده است.

ابعاد مرقد 6 در 6 به صورت چهار درب قرینه از چهار طرف با سقفی با ارتفاع تقریبی 5/4 متر به صورت دوپوش با اسلوب قاجاری است و ضریح آن چوبی مشبک می باشد.

نقل است قبر امامزاده حدود 3 متر پایین تر از سطح زمین قرار دارد. امامزاده زیارتگاه اهل محل است و از جاهای دور و نزدیک نیز برای زیارت به این مکان آمده و نذورات خود را در جوار آن ادا می کرده اند و در گذشته پنجشنبه بازار پر رونقی نیز داشته است.

در مقابل درب اصلی امامزاده تعدادی قبر وجود دارد که عمدتا اختصاص به سادات محل داشته، در یکی از اطاق های بزرگ زائرسرا سنگ مرمرین مجللی متعلق به اشرف الحاج حاج محمد کاظم وکیل الرعایا وفات جمعه 4 ربیع الاول سنه 1354 هجری و همچنین دیگرانی وجود دارد.

امامزاده دارای اراضی وقفی در سهروفیروزان و دیگر روستاهای لنجان است که شناسایی آن و هزینه نمودن برای حفظ و آبادانی امامزاده که مقوم روح معنویت در محل و شاید مهمترین اثر باقیمانده از شهر قدیم است امری ضروری است.   

سهروفیروزان در دوران انقلاب

آغاز جرقه های انقلاب اسلامی از شهر های بزرگ بود و به تدریج شهر های کوچکتر و سپس روستاها را نیز در برگرفت. سهروفیروزان نیز در این حرکت همراه شد

و آهسته آهسته تا بدانجا عمق گرفت و پیش رفت که در دهه پس از انقلاب اسلامی با تقدیم بیش از 75 شهید، 8 مفقودالاثر، 14 اسیر و 26 معلول و جانباز و کوهی از همیاری و مساعدت در طی جنگ تحمیلی و دیگر صحنه ها آنچنان حماسه ای از دلیری و عشق به دین و سرزمین آفرید که از مناطق خاص در سرزمین ایران شد و به همین مناسبت و به موجب نامه شماره 20919/ج در تاریخ 20/11/1368 از سوی جهاد سازندگی استان اصفهان به عنوان روستای نمونه استان تعیین و معرفی گردید و این در حالی است که کمتر خانواده و یا فامیلی در سهروفیروزان یافت می شود یک تا چند شهید تقدیم باورهای دینی و سرزمین آبا و اجدادی خویش ننموده باشد. 

   

برگرفته از: http://sohrofirozan.mihanblog.com/